Dünya Hipertansiyon Günü

17 MAYIS DÜNYA HİPERTANSİYON GÜNÜ

"Kan Basıncınızı Doğru Ölçün, Kontrol Edin, Daha Uzun Yaşayın!"
Hipertansiyon konusunda farkındalığı arttırmak, sebep olduğu sorunlara dikkat çekmek, kişilerin ve toplumların hipertansiyon konusunda bilinç düzeyini arttırmak amacıyla Dünya Hipertansiyon Birliği (WHL) tarafından 2005 yılından itibaren 17 Mayıs günü “Dünya Hipertansiyon Günü” olarak ilan edilmiştir. Kan basıncının normal değerlerden yüksek olması olarak bilinen hipertansiyon (HT), Dünya Sağlık Örgütü’nün raporlarına göre “ölümün önlenebilir en önemli nedenidir”. Tüm dünyada, 1.5 milyar HT’si olan hasta bulunmaktadır ve her yıl 9.4 milyon insan bu nedenle hayatını kaybetmektedir. Yapılan ulusal ölçekli büyük çalışmalarda 18 yaş üzeri erişkinlerde her üç kişiden birinde, 50’li yaşlardan itibaren her iki kişiden birinde HT olduğu gösterilmiştir. Nüfus oranlamasına göre ülkemizde yaklaşık 16 milyon insanımızda HT olduğu varsayılabilir. Türk Erişkinlerde Kalp Hastalıkları ve Risk Faktörleri (TEKHARF) Çalışması verilerine göre HT en sık Karadeniz bölgesinde görülürken onu Marmara bölgesi takip etmekte, en az Akdeniz ve Ege bölgelerinde görülmektedir. Ülkemizde tüm yaş gruplarında kan basıncı kadınlarda daha yüksektir. Türk kadınında kan basıncının erkeğe göre daha yüksek oluşunda daha yüksek bir beden kitle indeksi (obezite) önemli sayılabilir. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre ülkemizde her dört ölümden birinin nedeni HT’dir. HT dünya genelinde tek başına inme, kalp krizi, böbrek hastalıkları ve diyabete neden olan en büyük ölüm sebebidir. “Sinsi katil” olarak adlandırılan HT’yi erken tanımak ve tedavi etmek çok önem arz etmektedir. Öyle ki büyük tansiyon olarak bilinen sistolik kan basıncında 2 mmHg’lık bir azalma, koroner arter hastalığına bağlı ölümlerde %7, inmeye bağlı ölümlerde % 10 azalmaya yol açmaktadır.
Tüm dünyada ve ülkemizde HT hastalarının yaklaşık yarısı (%50) durumun farkında değildir. Ve yine The European Study on Cardiovascular Risk Prevention and Management in Daily Practice (EURIKA) çalışması sonuçlarına göre ülkemizde farkında olanların ancak 1/3’ünde (%32.1) HT kontrol altındadır. Ayrıca HT hastalarının, %32.2’sinin teşhisten önce hiç kan basıncı ölçümü yaptırmadığı saptanmıştır. Bu nedenle ülkemizde önceki yıllarda "Değerini Bil" projesi ile kan basıncı ölçümü teşvik edilmeye çalışılmıştır.
HT baş ağrısı, baş dönmesi, göğüs ağrısı, kulak çınlaması, nefes darlığı, çift veya bulanık görme, burun kanaması, kalp atışlarında düzensizlik gibi bir takım yakınmalara yol açabilir. Şeker hastalığı, kan yağ düzeylerinin yüksekliği HT’ye eşlik eden en önemli sorunlardır. Bu hastalıkların bir ya da birkaçı HT ile bir araya geldiğinde kan damarlarında ateroskleroz (sertleşme) ve kalp hastalıkları oluşumu kolaylaşmaktadır. Buna bir de sigara ve alkol kullanımı, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı eklenirse kalp hastalığı riski çok artmaktadır. HT ile mücadelenin temel şartları, hastaların zamanında ve doğru tanı almasını sağlamak, yaşam tarzı değişikliklerini etkin bir şekilde uygulamak, ilaç tedavisine zamanında başlamak ve mutlak ilaç uyumunu sağlamaktır.
Her yaşta görülebilen HT, yetişkin ve hasta bireylerde görüldüğü gibi çocuklarda da görülebilmektedir. Çocuklarda HT’nin birçok nedeni olabilir. Üç yaşından itibaren tüm muayenelerinde çocukların tansiyonu ölçtürülmelidir.
“Kan Basıncınızı Doğru Ölçün, Kontrol Edin, Daha Uzun Yaşayın”
Dünya Sağlık Örgütü’nün bu yıl teması, dünya çapında, özellikle düşük ve orta gelirli bölgelerdeki düşük farkındalık oranlarıyla mücadele ve doğru kan basıncı ölçüm yöntemlerine odaklanmaktadır. Doğru kan basıncı ölçümü, HT’nin doğru teşhisi ve yönetimi için gereklidir. Kan basıncı ölçümü, klinik tıpta belki de en sık uygulanan prosedürdür ve ilk bakışta basit görünmesine rağmen, mevcut suboptimal ölçüm, vakaların% 20-45'inde klinik yönetim kararlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Sağlık çalışanlarının kan basıncı ölçümü performansını ve bunun nasıl iyileştirilebileceğini değerlendirmek, başarılı bir HT kontrol programının temel unsurlarıdır.
Günümüz koşullarında HT’yi yönetmek COVID-19 yan etkileri ve ölüm riskini azalttığından, HT farkındalığını artırmak ve erken kontrol daha da önemli hale gelmiştir. "Kan Basıncınızı Doğru Ölçün, Kontrol Edin, Daha Uzun Yaşayın!"
 
İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı