Vücudun kaybedilen herhangi bir kısmını tamamlayan tüm yapay oluşumlara protez denir. Diş hekimliğinde ise; uygun yapay maddeler kullanılarak dişlerin eksilen kısımlarının veya bir ya da daha çok eksik dişin ve ilgili dokuların eksilen ve kaybolan işlev, estetik, rahatlık ve sağlığını yeniden kazandırmak amacıyla uygulanan yapay oluşumlara diş protezi denir.
Prostodonti (dental protez uzmanlığı) fasial ve oral protezleri kullanarak, hastalığın veya yaralanmanın sonucunda oluşan görünüm, konuşma ve fonksiyonel problemleri düzelten veya rehabilite eden dental uzmanlık alanıdır. Bu uzmanlık alanında yetişmiş kişilere prostodontist denir.
1. Tam (Total) Protezler
2. Parsiyel Protezler
a) Sabit Protezler
b) Hareketli Protezler
3. İmplant Destekli Protezler
a) Sabit Protezler
b) Hareketli Protezler
4. Çene-Yüz Protezleri
Tam Protezler: Tüm dişlerin kaybı ile birlikte bazı önemli problemler gözlenebilir. Bu problemler destek alınacak kemiğin aşırı kaybı, çiğneme fonksiyonun düzgün bir şekilde yerine getirilememesi, yüz dokularının desteğini kaybetmesi, çene ve eklemde ağrı veya fonksiyon kaybı olarak sayılabilir. Tam protezler dişlerin tamamını kaybetmiş kişilere yapılan yapay dişlerin bir kaide plağı üzerine yerleştirildiği protez türüdür. Kaide plağı çiğneme kuvvetini alveol mukozası üzerinden çene kemiğine iletir.
Hareketli ve Sabit Parsiyel Protezler: Dişlerin bir kısmının kaybedildiği durumlarda yapılan protezlerdir. Sabit protezler kalan dişlerden destek alınan ve üzerilerine hekim tarafından yapıştırılan protezler olup, hasta istediğinde çıkartamaz. Hareketli protezler ise kalan dişlerden destek alan ama takılıp çıkartılabilen protezlerdir. Parsiyel dişsizlikte hangi tip protezin yapılacağı dikkatlice değerlendirilmesi gereken birkaç faktöre bağlıdır. Bu faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz; kalan dişlerin alveolar kemik desteği miktarı, kalan dişlerin durumu, kalan dişlerin fonksiyonlardaki konumu, hastanın genel ağız sağlığı.
İmplant Destekli Protezler: Yukarıdaki geleneksel protez tekniklerine bir alternatif olarak tercih edilen dental implant destekli protezler, hastalara özellikle fonksiyon adına güvenli avantaj sunuyor. Bu tip bir protez yapımının tercihi daha önce de belirttiğimiz faktörlere bağlıdır. Dolayısıyla hekiminizin sizin için uygun görmesi ve yönlendirmesiyle sağlıklı bir tedavi alabilirsiniz.
Çene-Yüz Protezleri: Çene yüz bölgesinde gözlenen eksikliklerin rehabilitasyonu adına protodontistler tarafından yapılan protezlerdir.
Diş sıkmanın nedenleri ve mekanizmasıyla alakalı çeşitli hipotezler mevcuttur. Ancak bu hipotezlerden hareket edilerek diş sıkmanın tam ve kesin bir tedavisi hala bulunamamıştır. Bu yüzden diş hekimlerinin amacı dişlerde çene ekleminde oluşabilecek kalıcı zararları önlemek ve ağrıyı ortadan kaldırmaktır. Bu amaçla kişiye özel hazırlanan okluzal splintler diş sıkmasının semptomatik tedavisinde kullanılan en önemli araçtır.
Ancak okluzal splintler çoğunlukla tek başlarına yeterli olamayabilmektedir. Bu nedenle hastalığın sergilediği tabloya göre okluzal splintlerin yanında bazı ek tedavilerinde uygulanması gerekmektedir:
- Stres terapisi,
- Rahat uyumayı sağlayıcı önlemler,
- Kas gevşetici ilaç uygulaması,
- Hatalı yapılmış diş dolgusu ve kaplamaların yenilenmesi,
- Eksik olan dişlerin yerine koyulabilmesi için protez uygulamaları.
